Üstün Yetenekli Çocuğa Ebeveynlik Sürecinde Duygusal Emek Deneyimi Üzerine Fenomenolojik Araştırma: Bir Çocuk Yetiştirme Ehliyeti Denemesi


TANRIVERDİ A. B.

Külliye, cilt.6, sa.2, ss.239-272, 2025 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 6 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2025
  • Doi Numarası: 10.48139/aybukulliye.1621124
  • Dergi Adı: Külliye
  • Derginin Tarandığı İndeksler: MLA - Modern Language Association Database, TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.239-272
  • Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Üstün yetenekli çocukların akranlarına göre yetenek, davranış ve ilgi bakımından farklılaşması ebeveynler için duygusal emek sürecini meydana getirmektedir. Bu kapsamda ebeveynlerin üstün yetenekli çocuklarıyla deneyimlerini nasıl yorumladıkları, üstün yetenekli çocuğun onlar için değerinin nasıl olduğu araştırmanın temel problemidir. Çalışmanın örneklem grubu 15 kişi olup nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve fenomenolojik analiz yapılmıştır. Veriler, MAXQDA 2024 sürümüyle kodlanmış, fenomenlerin ardına yorumlanarak özetlenmiştir. Toplamda yedi tane fenomen kodlanmış olup bu fenomenler Hochschild’in duygusal emek, ikinci vardiya ve üçüncü vardiya teorisi altında açımlanmıştır. Ebeveynler, erken konuşma, hızlı öğrenme, ilgi alanlarının yaşıtlarından farklı olması gibi etmenlerle çocuklarının üstün yetenekli olduğunu fark etmektedir. Çocukların üstün yetenekli olduğunu öğrenmek, ebeveynlerin hayatında büyük değişiklikler yaratmamakta, fakat çocukların özgüvenini ve okuldaki saygınlığını artırdığı ifade edilmektedir. Ebeveynler, çocukların ihtiyaçlarını karşılamak için oldukça çaba göstermekte ancak bazen, eğitim sistemindeki fırsatlar nedeniyle, kendilerini yetersiz hissetmektedir. Üstün yetenekli çocuklar aileleri, akrabaları ve yakın çevreleri tarafından genellikle olumlu karşılanmaktadır, fakat bazı ebeveynlerin çocuklarının farklılığını öne çıkarmaktan çekindikleri görülmektedir. Ebeveynler, çocuklarının istemediği davranışları sergilemesi karşısında duygularını yönetmeye çalışarak sakin kaldıkları, zaman zaman tepkilerini gösterdikleri, sinirlendikleri belirtilmiştir. Bu unsurlar üstün yetenekli çocukların ebeveynlerinin duygusal emek sarf ettiğini ve çocuk yetiştirme şekillerini ortaya koymaktadır. Ayrıca Ç sınıfı ehliyetinin anlamını ve gerekliliğini göstermektedir.
The emotional labor process occurs as gifted children differentiate themselves from their peers in terms of their abilities, behaviors, and interests. A fundamental issue is how parents interpret their experiences with their gifted children and how they learn to support and nurture their children's gifted abilities. The study group consisted of 15 participants, and a phenomenological analysis was conducted as part of the qualitative research approach. The data was coded using the MAXQDA 2024 version and was interpreted and summarized based on the identified themes. A total of seven themes were coded and explained within the framework of Hochschild's emotional labor, second-shift, and third-shift theories. Parents recognize that their children are gifted based on early speech development, fast learning, and interests that differ from those of their peers. Learning that their children are gifted does not bring essential changes to parents' lives, but it is noted that it enhances children's self-confidence and prestige at school. Parents make considerable efforts to meet their children's needs; however, they sometimes feel inadequate due to limitations in the education system. While gifted children are generally received positively by their families, relatives, and close circles, some parents appear hesitant to emphasize their children's differences. It has been observed that parents try to remain calm and manage their emotions when their children exhibit unwanted behavior, but at times, they react with frustration or anger. These elements demonstrate the emotional labor parents of gifted children engage in, how they raise their children, and how they navigate these challenges within their parenting roles. It also demonstrates the meaning and necessity of a class C licence for child rearing.