Akademik Veri Yönetim Sistemi
26. Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu , Mersin, Türkiye, 19 - 22 Ekim 2022, cilt.1, ss.92-93
Sivas’ın Gölova, Gürün, Hafik, İmranlı, Suşehri, Yıldızeli ilçelerinde bulunan, Tanzimat Fermanı’ndan Cumhuriyet’in ilanına (1839-1923) kadar olan süreçte inşa edilmiş olan eğitim
yapıları çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmamızda, günümüze ulaşan eğitim yapıları, Osmanlı arşiv belgelerinde geçen eski yer adları, ilçelerin dönemi içindeki önemi, nüfus hareketliliği, başkentle olan bağlantıları kapsamında bir bütün olarak değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi incelendiğinde, 12 ilçede toplam 46 eğitim yapısı ile karşılaşılmış fakat arşiv kayıtlarında adı geçmeyen 2 eğitim yapısı daha günümüze ulaşan yapı olarak tespit edilmiştir. Toplam 48 yapıdan 6 bina günümüze ulaşmış ve Kültür Varlığı olarak tescillenmiştir.
Zaman içerisinde bazı farklı uygulamalar olsa da, Tanzimat’ın ilanından sonra yeniden düzenlenen Osmanlı eğitim siteminin ilk okulları iptidailer, rüştiyeler ise orta okul seviyesindeki
eğitim kurumlarıdır. İptidai-Rüştiye dediğimiz bu yapılar bütün özellikleri ile incelenmelerinin
yanı sıra, başkent İstanbul’dan dönemi için oldukça uzak sayılabilecek bu ilçelerde inşa edilmiş olmalarının toplumsal sebepleri ile çalışmamızda açıklanmaya çalışılacaktır.
Günümüze ulaşan yapıların, plan özellikleri, cephe düzenlemeleri, malzeme -teknik ve bezemeleri incelenerek farklılıklar ve benzerlikleri ile ayrıntılı bir değerlendirme yapılacaktır. Taşra-Merkez ilişkisi içerisinde bölgesel ve yerel özelliklerin tespitine çalışacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sivas,EğitimYapsç,ıları, İpdidai, Rüştiye.
The subject of our study is the educational buildings in the Gölova, Gürün, Hafik, İmranlı, Suşehri, Yıldızeli districts of Sivas, which were built in the period from the Tanzimat Edict to the proclamation of the Republic (1839-1923). In our study, it will be tried to be evaluated as a whole within the scope of the educational structures that have survived to the present day, the old place names in the Ottoman archive documents, the importance of the districts in the period, population mobility, and their connections with the capital.
When the Ottoman Archives of the Presidency of State Archives were examined, a total of 46 educational structures in 12 districts were encountered, but two more educational structures that were not mentioned in the archive records were identified as the structures that have survived to the present day. 6 buildings out of a total of 48 buildings have survived and have been registered
as Cultural Heritage.
Although there were some different practices over time, the primary schools of the Ottoman
education system, which was reorganized after the proclamation of the Tanzimat, were iptidai (elementary school), and rüştiye (junior high school) were secondary school education institutions. In addition to examining these buildings, which we call İptidai-Rüştiye, with all their features, our study will try to explain the social reasons why they were built in these districts, which could be considered quite far from the capital Istanbul for its time.
A detailed evaluation will be made with their differences and similarities by examining the plan features, facade arrangements, materials-techniques and decorations of the structures that have survived to the present day. It will try to determine the regional and local characteristics within the provincial-central relationship.
Keywords: Sivas, Educational Buildings, Elementary School (İptidai), Junior High School (Rüştiye).