Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. Uluslararası, 12. Ulusal Ebelik Öğrencileri Kongresi , Ankara, Türkiye, 12 - 14 Mayıs 2022, ss.70
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) engelliliği, bedensel, zihinsel ve ruhsal özelliklerinden belirli bir
oranda ve sürekli olarak işlevi ve görüntü kaybına neden olan organ yokluğu veya bozukluğu
sonucu kişinin normal yaşam gereklerine uyamama durumu olarak tanımlamaktadır (1).
Türkiye’de 2011 yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan Nüfus ve Konut
Araştırması sonuçlarına göre Türkiye nüfusunun %6,9’unu en az bir engele sahip bireyler
oluşturmaktadır. Ayrıca engellilik oranı kadınlarda %7,9 iken erkeklerde %5,9 oranındadır (2).
Bu oranlara bakıldığında engelli kadınların sağlık gereksinimlerinin var olduğu göz önüne
alınmalıdır. Kadının, toplumun temelinde var olduğundan beri annelik, eş olma, ev kadınlığı,
meslek sahibi olma gibi birçok rolü mevcuttur. (3) Fiziksel engelli kadınların ise bu
sorumluluklar ile beraber engellik durumları zorluklarını arttırmaktadır. Engelli kadınlarla ilgili
özel bir doğum öncesi bakım alma verisi bulunmamaktadır. Literatür incelendiğinde engelli
kadınların, engelli olmayan kadınlara göre yetersiz doğum öncesi bakım alma olasılığının 2 kat
daha fazla olduğu ve bakımlarını önerilen sıklıkta almamakta olduğu belirtilmektedir (4,5).
Engelli kadınların doğum öncesi bakım alma oranlarının düşük olmasının sebepleri arasında
engellerinden dolayı hastaneye ulaşımda zorluk yaşamaları, çevrenin ve bakım veren sağlık
çalışanlarının dışlayıcı bakışlarına maruz kalmaları, doğum öncesi bakım hakkında yeterli
bilgilerinin olmaması, bakım veren sağlık personelinin bilgi ve iletişim yönünden yetersiz
kalması gibi birçok neden olduğu belirtilmektedir. Yapılan bir çalışmada engelli kadınların,
sağlık personelinin yeterli donanıma sahip olmadığını düşündükleri belirtilmiştir (5). Bir
araştırmada ise ebelerin işaret dili eğitimi, engellilikte gebelik öncesi, gebelik ve doğum sonrası
dönem hakkında yeterli tıbbi bilgiye sahip olmadığı belirtilmiştir. Lisans eğitimlerinde; işaret
dili, engelli kadınların fizyolojisi, engellilik ve gebelik, doğum ve doğum sonrası dönem ve
riskleri hakkında konulara da yer verilmesi gerektiği önerilmektedir (4). Tüm bu bakımların
yerine getirilmesi ve fiziksel engeli olan kadınlarla engeli olmayan kadınlar arasındaki sağlık
eşitsizliklerini azaltmanın birincil yolu ebelerin eğitilmesi ile mümkün olabilecektir (6)
Üniversitelerin müfredatlarında engelli kadınlarla ilgili konular ele alınmalı; ebeler, engelli
gebeler ve yaşadıkları zorluklar hakkında bilgilendirilmelidir. Sahada bulunan ebelere hizmet
içi eğitimler verilerek farkındalığı arttırılabilir. Böylece verilen bakımların kalitesi artacak ve
fiziksel engelli kadınların doğum öncesi bakım alma oranları artacaktır