Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Çağrı Bayram
Danışman: Ebru Bilget Fataha
Özet:
Sikke, ortaya çıktığı ilk zamanlardan itibaren değer aracı olmasının yanında gücün, meşruiyetin, bağımsızlığın sembolü olmuştur. Sikkelerin darp edilirken kullanılan madenler, ölçü ve ağırlıkları, üzerinde yer alan yazı, süsleme ve figürler, sikkeyi darp ettiren hükümdar ve devletin hüküm sürdükleri süre ve dönemler, dini inanç, sanatsal zevkler hakkında bilgi sağlayan en önemli belgelerden biridir. Büyük Moğol İmparatorluğu'nun kurucu hükümdarı Cengiz Han ve ölümü sonrasında başa geçen Ögeday ve Güyük dönemlerinde ele geçirdikleri toprakları yağma ve talan ederek adeta geçtikleri bölgeleri ıssızlaştıran Moğollar, Mengü'nün Han olması ile büyük değişim yaşamıştır. Mengü, başa geçtikten sonra önce vergi konusunda adaleti sağlamış daha sonra ise terk edilen toprakları yeniden ıslah ve inşa ederek yerli halkı tekrar yerleştirmiştir. Ekonomik düzenlemeler sonucunda imparatorluk sınırları içerisinde adalet ve refahı sağlayan Mengü, kaynaklarda son Büyük Han olarak geçmektedir. Göçebe hayat tarzı ile yaşayan Moğollar, uzun bir süre darphane kurmamış ve sikke darp ettirmemiştir. Cengiz Han döneminden itibaren bağlı devletler tarafından sikke darp ettirilmiş ve bu uygulama Mengü dönemine kadar devam etmiş fakat bu sistem her devletin farklı ölçü sistemine sahip olması sebebiyle Çin'den Anadolu'ya Rusya'dan Hindistan'a kadar uzanan İmparatorluk topraklarında sıkıntılar yaşanmasına sebebiyet vermiştir. Mengü başa geçtikten sonra İmparatorluk toprakları içerisinde sabit ölçü ve ayarda sikke darp ettirilmesini emretmiş ve bu konuda ki çok başlılığa son vermiştir. Darp ettirdiği sikkelerde kendi ismine yer veren ilk büyük Han olan Mengü ayrıca sikkelerde kendine ait tamgaya da yer vermiştir. Anahtar Kelimeler: Sikke, Moğol, Cengiz Han, Mengü, Tamga