Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İlayda TEKTAŞ SOY
Danışman: Semra Kocataş
Özet:
Bu çalışma; madde bağımlılığı
tanısı almış bireylerde benlik saygısı ve sosyal dışlanma algıları arasındaki
ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini
Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi AMATEM servisinde 10
Temmuz-10 Ekim 2018 tarihleri arasında yatarak tedavi gören 239 hasta, örneklemini
ise araştırma kriterlerine uyan 207 hasta oluşturmuştır. Verilerin toplanmasında
“Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Benlik Saygısı Değerlendirme
Ölçeği-Kısa Formu” ve “Sosyal Dışlanma
Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan
elde edilen veriler SPSS 25 istatistiksel paket programında kayıt altına
alınarak, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, Spearman
korelasyon testi, Mann Whitney U, Kruskal-Wallis H testleri
yardımıyla çözümlenmiştir.
Çalışmaya katılanların %83.1’nin erkeklerden oluştuğu, %35.7’si 26-35 yaş
aralığında olduğu, %71.5’inin medeni durumunun bekar, %40.3’ünün eğitim
durumunun ortaokul mezunu olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %60.9’u
herhangi bir işte çalışmamaktadır. Çalışmada
madde kullanımı nedeniyle sosyal olarak dışlandığını düşünenlerin oranı %84.5
olarak bulunmuştur. Dışlandığını düşünen bireylerin verdikleri cevaplara
göre; katılımcıların %71.4’ü ailesi tarafından dışlanmaktadır.
Benlik saygıları
ile sosyal dışlanmışlık algıları arasında; araştırmaya katılan madde
bağımlılarının olumlu benlik saygıları ile maddi yoksunluk (r=-.202, p<01),
sosyal haklardan yoksunluk (r=-.420, p<.01) ve sosyal katılımcılık (r=-.295,
p<.01) arasında negatif yönde çok güçlü ilişkilerin olduğu saptanmıştır. Bu
bulgulara dayalı olarak araştırmaya katılan madde bağımlılarındaki sosyal
dışlanmışlık algısının olumlu benlik saygısından etkilendiği ortaya çıkmıştır. Katılımcıların olumsuz benlik algıları ile
sosyal katılımcılık (r=.210, p<.01) ve kültürel entegrasyon (r=.141, p<.05)
arasında pozitif yönde güçlü ilişkiler bulunmuştur. Bu bulgulara dayalı olarak madde
bağımlısı katılımcıların sosyal katılımcılık ve kültürel entegrasyon
konularındaki sosyal dışlanmışlık algılarının, onların olumsuz benlik
saygılarından etkilendiği saptanmıştır.
Bu sonuçlar; genelde
birinci basamak sağlık çalışanlarına özelde ise bir sağlık eğiticisi olan halk
sağlığı hemşirelerine madde bağımlılığını önlemede ve bağımlı olan kişileri
topluma kazandırmak için destek olma konusunda önemli rol ve sorumluluklar düştüğünü
göstermektedir. Halk sağlığı hemşirelerinin gençleri, aileleri ve toplumu
maddenin zararları hakkında bilgilendirmeleri ve konu ile ilgili
farkındalıklarını arttırmaları önerilebilir.
Anahtar
Kelimeler: Benlik saygısı, hemşirelik,
madde bağımlılığı, sosyal dışlanma, sosyal dışlanma algısı