Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Zeynep KARTAL
Danışman: Semra Kocataş
Özet:
Bu araştırma, sigara içen ve içmeyen gebelerde prenatal bağlanma düzeylerinin karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma yapılmadan önce etik kurul onayı ve araştırmanın yapılacağı kurumdan yazılı izin alınmıştır.
Karşılaştırmalı-tanımlayıcı tipte olan araştırma, Sivas il merkezinde bulunan 12 Aile Sağlığı Merkezine 1 Eylül 2019-30 Haziran 2020 tarihleri arasında başvuran gebeler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, küme ve sistematik örnekleme yöntemi ile belirlenen sigara içen 80 gebe ve sigara içmeyen 80 gebe olmak üzere 160 gebe oluşturmuştur. Araştırmanın verileri 1 Eylül 2019-30 Haziran 2020 tarihleri arasında, Kişisel Bilgi Formu, Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi ve Prenatal Bağlanma Envanteri aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS 22.0 paket programında tanımlayıcı testler, ki-kare analizi, bağımsız gruplarda t testi, iki yönlü ANOVA varyans analizi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Pearson Korelasyon Katsayısı ve Regresyon Analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır.
Araştırmada, sigara içen gebelerin; nikotin bağımlılık düzeyi ortalamalarının 2.82±2.64 puan olduğu ve nikotin bağımlılıklarının çok düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan açısından sigara içen ve sigara içmeyen gebeler arasında anlamlı bir fark (p>0.05) olmamakla birlikte, sigara içmeyen gebelerin Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan ortalamasının (53.68±13.43), sigara içen gebelerin Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan ortalamasından (52.82±12.83) daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmada, gebelikte sigara kullanımının prenatal anne-bebek bağlanmasını azaltma riskinin 1.105 olduğu belirlenmiştir. Sigara içen gebelerin Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi toplam puan ortalaması ile Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan ortalaması arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (r=-0.168; p=0.001). Nikotin bağımlılığının prenatal anne-bebek bağlanmasını olumsuz yönde etkilediği; gebelikteki nikotin bağımlılığının, gebelikteki prenatal anne-bebek bağlanmasının %19.3’ünü etkileyen faktörlerden biri olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sigara içen ve içmeyen gebelerin; aylık gelir durumu, aile tipi, gebelik haftası, bebek için hazırlık yapma durumu, eşin gebeliğe ilişkin tepkisi, gebeliği planlama durumu, gebeliği isteme durumu ve bebek bakımında destek alma durumları ile Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05).
Araştırma sonucunda, sigara kullanımının prenatal anne bebek bağlanmasını azalttığı saptanmıştır. Gebelik döneminde sigara içmenin zararları konusunda farkındalık oluşturacak çalışmaların planlanması ve özellikle nikotin bağımlılık düzeyi yüksek olan gebeler başta olmak üzere, sigara içen tüm gebelere sigara bıraktırmaya yönelik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gebelik, sigara içme, prenatal anne-bebek bağlanması.