Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ESRA IŞIK ŞİMŞEK
Danışman: Semra Kocataş
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bu çalışma, doğum sonrası dönemdeki kadınlarda sigara kullanımının postpartum depresyon ile ilişkisini belirlemek amacıyla bir vaka-kontrol çalışması olarak gerçekleştirilmiştir.
Araştırma, Ankara il merkezi Keçiören İlçesinde bulunan 7 Aile Sağlığı Merkezine başvuran doğum sonrası dönemde bulunan kadınlar ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini basit rastgele örnekleme yöntemiyle belirlenen ve çalışma kriterlerini sağlayan 294 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın verileri 25.06.2022-25.12.2022 tarihleri arasında, Kişisel Bilgi Formu, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) ve Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeği (EPDS) kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Ki-Kare testi, bağımsız gruplarda t testi, One Way ANOVA Varyans analizi, Pearson korelasyon analizi ve Regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada, anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edilmiştir.
Araştırmaya katılan kontrol grubundaki katılımcıların %51.9’unun, vaka grubundaki katılımcıların %60.1’inin 30-42 yaş aralığında olduğu, kontrol grubundaki kadınların %45.8’inin, vaka grubundaki kadınların %50.9’unun yükseköğretim düzeyinde eğitime sahip olduğu, kontrol ve vaka grubundaki kadınların %64’ünün çalışmadığı belirlenmiştir. Kontrol grubundaki kadınların %84.7’sinin, vaka grubundaki kadınların %74.8’inin normal yolla gebe kaldığı, kontrol grubundaki kadınların %81.7’sinin, vaka grubundaki kadınların %68.1’inin gebelikte herhangi bir sağlık sorunu yaşamadığı, kontrol grubundaki kadınların %67.9’unun, vaka grubundaki kadınların %69.4’ünün gebelikte düzenli olarak kontrollere gitmediği, kontrol grubundaki kadınların %67.2’sinin, vaka grubundaki kadınların %73.6’sının bebeğini emzirdiği, kontrol grubundaki kadınların %79.4’ünün, vaka grubundaki kadınların ise %74.2’sinin bebek bakımıyla ilgili evde destek alabileceği kişinin olduğu saptanmıştır.
Kontrol grubundaki kadınların %51.6’sının, vaka grubundaki kadınların %51.9’unun sigara içtiği, kontrol grubundaki kadınların sigaraya başlama yaşının ortalama 23.90±6.14, vaka grubundaki kadınların ortalama 21.85±4.71 yaş olduğu, kontrol grubundaki kadınların %28.4’ünün arkadaş etkisiyle, vaka grubundaki kadınların %20.2’sinin stres nedeniyle sigaraya başladığı, kontrol grubundaki kadınların %16.3’ünün, vaka grubundaki kadınların ise %4.6’sının bağımlılık düzeylerinin çok yüksek olduğu belirlenmiştir.
Vaka grubunun Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeği toplam puan ortalaması ile Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi Prenatal Bağlanma Envanteri toplam puan ortalaması arasında anlamlı, pozitif yönde ve zayıf düzeyde bir ilişki bulunmuştur (p<0.05). Nikotin bağımlılık düzeyi çok yüksek olan kadınların, nikotin bağımlılık düzeyi çok düşük olan kadınlara göre postpartum depresyon görülme oranının 7.34 kat daha fazla olduğu belirlenmiştir.
Doğum sonrası dönemdeki kadınların, bu dönemde karşılaşabilecekleri ruhsal sorunlar karşısında etkisiz bir baş etme yöntemi olarak sigara içme davranışı sergilememeleri için doğum sonrası dönemde kadınlarda postpartum depresyon gelişmesini önlemeye yönelik sosyal ve profesyonel destek sağlanması, postpartum depresyon belirtileri açısından kadınların değerlendirilmesi ve mevcut bir depresyon durumunda ise erken tanı ve tedavi süreçlerinin uygulanması ve kadının baş etmelerinin güçlendirilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Doğum sonrası dönem, kadınlarda sigara kullanımı, postpartum depresyon, vaka-kontrol çalışması.