Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Emine KÜTÜKÇÜ
Danışman: Semra Kocataş
Özet:
Bu araştırma,
bir
devlet hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve sigara içme
durumları arasındaki ilişkiyi saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma
kesitsel
tiptedir. Araştırmaya
katılmayı kabul eden hemşirelere kişisel bilgi formu ve ölçek uygulanmıştır.
Veriler 7 Mayıs-10 Ağustos 2018 tarihleri
arasında çalışma düzenini aksatmayacak şekilde toplanmıştır. Araştırma yapılmadan önce etik kurul onayı ve araştırmanın yapılacağı
kurumdan yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın örneklemini bir
devlet hastanesinde çalışan 200 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri hemşirelerin
sosyodemografik, mesleki özellikleri ve sigara içme durumları ile ilgili soruların yer aldığı Kişisel Bilgi Formu ve Türkçe
geçerlilik ve güvenirlik çalışması Ergin (1992) tarafından yapılan Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanılarak ve hemşirelerle yüz yüze görüşülerek
toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar
ortamında SPSS 22.0
paket programında tanımlayıcı
testler, ortalama, ki kare testi ve Pearson korelasyon analizi yapılarak
değerlendirilmiştir.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, hemşirelerin
%85.5’i kadın, yaş ortalamasının 33.8±8.46 yaş, %60.0’ının lisans ve üzeri
eğitim düzeyine sahip olduğu, %66.5’nin evli ve %90.5’inin ekonomik düzeylerini
orta düzey olarak tanımladıkları saptanmıştır. Hemşirelerin %72.0’sinin
vardiyalı ve %89.0’unun çalıştığı birimde klinik hemşiresi olarak çalıştığı,
%45.5’inin toplam çalışma süresinin 11-20 yıl arasında, %35.0’inin çalıştığı birimde çalışmayı istemediği,
%32.0’sinin çalışma koşullarını “kötü” olarak tanımladığı, %39.0’unun şuan
çalıştığı birimde sorun yaşadığı, sorun yaşayanların %32’sinin çalışma
koşullarına bağlı sorun yaşadıkları saptanmıştır. Çalışmada yer alan hemşirelerin
%31.5’inin sigara içtiği, sigara içen hemşirelerin %46.0’sının sigara içme
süresinin 10 yıl ve altı olduğu, her gün sigara içen hemşirelerin günlük sigara
ortalamasının 17.1±7.0 (Min:2;Max:30) adet olduğu ve %54.0’ünün nikotin
bağımlılık düzeylerinin düşük olduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin cinsiyet ve
eğitim düzeyi ile sigara içme durumları arasındaki fark istatistiksel olarak
anlamlı bulunmuştur (p<0.05) Hemşirelerin
çalışma yaşamlarına ilişkin özellikleri ile sigara içme durumları
karşılaştırıldığında çalıştıkları birim, birimdeki pozisyonları, çalışma
koşulları ve birimde sorun yaşama durumları ile sigara içme durumları
arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05).
Hemşirelerin duygusal tükenme puan ortalamasının 17.3±7.16, duyarsızlaşma puan ortalamasının 5.6±3.47, kişisel başarı
puan ortamalasının 19.7±4.40 ve genel tükenmişlik puan ortalamalarının 42.7±9.5
olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin çalışma koşulları, birimde sorun yaşama ve
sorunlarla baş etme yolları ile tükenmişlik durumları karşılaştırıldığında
istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p˂0.05). Hemşirelerin
sigara içme durumları ile duyarsızlaşma puanları arasında istatistiksel olarak
anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (p˂0.05). Hemşirelerin sigara içme
durumları ile duygusal tükenme ve kişisel başarı puanları karşılaştrıldığında anlamlı bir fark olmadığı
belirlenmiştir (p>0.05). Tükenmişlik ölçeği
toplam puanı ile bağımlılık ölçeği toplam puanı ortalamaları arasında pozitif
yönde zayıf bir ilişki saptanmıştır (p<0.05).
Hemşirelerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve
sigara içme oranlarının azaltılması için etkili müdahale programlarının
geliştirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hemşire, çalışma ortamı, sigara içme, tükenmişlik.