Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEDAT İNAL
Danışman: Kaan Şevki Kavak
Özet:
İnceleme alanı, Malatya il sınırları içerisinde yer almakta olup, Hekimhan – Kuluncak – Hasançelebi arasında kalan bölgeyi kapsamaktadır. Bölgenin jeolojisi ve alterasyon zonları, gerek klasik jeolojik yöntemler, gerekse de uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak çalışılmıştır.
İnceleme alanı, gerek farklı litolojileri barındırması gerekse de bitki örtüsünün zayıflığı nedeniyle uzaktan algılama çalışmaları için uygun özellikte bir sahadır. Ayrıca, başta demir oluşumları olmak üzere, hidrotermal alterasyon ve nadir toprak elementleri (NTE) açısından da ülkemiz içinde önemli bir farkındalığa sahiptir.
İnceleme alanının jeolojisini yerinde denetlemek ve alterasyon zonlarını tespit etmek amacıyla faklı zamanlarda arazi çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda sahayı temsil eden kayaç örnekleri alınmıştır. Alınan bu örneklerden, kayaç sınıflaması, kimyasal bileşim, köken tayini ve alterasyon zonlarının tespit edilebilmesi amacıyla; petrografik, X ışınları (XRD), jeokimyasal ve spektral analizler yapılmış ve tüm bu sonuçlar birbirleriyle karşılaştırılmıştır.
Uzaktan algılama çalışmaları kapsamında ise öncelikle, bölgedeki litolojik sınırlarla ve özellikle de alterasyon zonları ile ilişkili olabilecek çizgisellikler ve hâkim doğrultuları belirlenmiştir. Bu amaçla “Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer” (ASTER) uydusunun sayısal yükseklik modeli (SYM/DEM) verileri kullanılarak çizgisellik analizleri yapılmıştır. Sonrasında kayaç örnekleri üzerinde spektral analizler yapılarak, elde edilen sonuçların farklı spektral kütüphaneler (USGS, JPL, JHU ve Ecostress) kullanılarak, uyumlu kayaç ve mineral karşılıkları tespit edilmiştir.
Çalışmanın diğer bir aşamasında; bant oranlama (BR) yöntemi kullanılarak, ASTER ve Sentinel 2A uydularının görünür-kızılötesi (VNIR) bölgelerinde demir bileşimli oluşumlar tespit edilmiştir. Ayrıca, ASTER kısa dalga – kızılötesi (SWIR) bölgede, sayısal görüntü işleme, temel bileşen analizi (TBA/PCA) ve minimum gürültü oranlaması (MGO/MNF) yöntemleri kullanılarak, inceleme alanında yer alan jeolojik birimler haritalanmıştır.
Son olarak, farklı yaş ve bileşimlerdeki magmatik kayaçların, bölgeye yerleşirken beraberlerinde getirdikleri hidrotermal akışkanların sebep oldukları alterasyon zonları tespit edilmiştir. Bunun için BR, TBA ve Crosta Tekniği gibi farklı yöntemler kullanılarak mineral haritalama çalışmaları yapılmıştır.