Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE BAHADIROĞLU GÜDÜK
Danışman: Sanem Nemmezi Karaca
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Glisemik parametrelerin normalin üzerinde seyrettiği ancak diyabet eşiğinin altında olduğu ara hiperglisemi durumu 'Prediyabet' olarak tanımlanmaktadır. Diyabet riskini artırması, diyabete benzer mikro-makro komplikasyonlara yol açması, koruyucu müdahalelere olanak sağlaması ve yaşam tarzı önerileriyle dahi geri döndürülebilir bir ara evre olarak değerlendirilebilmesi nedeniyle aile hekimlerinin odağında yer alan sorunlardan biridir. Çalışmamızda; bireylerin beş, on, on beş yıllık periyotlarda prediyabetten diyabete dönme insidanslarının belirlenmesi, normoglisemik bireyler ile karşılaştırılması ve progresyon ile ilişkili risk faktörlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Retrospektif kohort tarzında dizayn edilen çalışmamıza, 2008 yılında hastanemize herhangi bir sebeple başvuran ve kan tetkiki veren 30-45 yaş aralığındaki 306 prediyabetik (PDM) ve 306 normoglisemik (NGM) birey dahil edildi. Tüm katılımcılara diyabetin risk faktörlerini ve sosyodemografik verileri içeren anket formları yüz yüze görüşme tekniği aracılığıyla uygulandı. Dosya kayıtlarından açlık plazma glukozları (APG) ve glikolize hemoglobin A1C (HBA1C) değerleri, diyabet tanı yaşları kaydedildi. Ardından katılımcıların boy-kilo ölçümleri yapılarak beden kitle indeksleri (BKİ), bel/boy ve bel/kalça oranları hesaplandı. Veriler SPSS 23 aracılığıyla değerlendirildi ve yanılma düzeyi p<0.05 kabul edildi. Gruplar 50 yaş sınır kabul edilerek değerlendirildiğinde yaş ve cinsiyet bakımından benzerdi. PDM grubunda diyabete geçiş oranı sırasıyla beşinci, onuncu ve on beşinci yılda %18.3, %29.7 ve %43.8 iken; NGM bireylerde bu oranlar anlamlı seviyede daha düşük olup %3.9, %8.5 ve %15'ti (p<0.001). PDM'li bireylerden APG'si 110-125 mg/dL arasında olanların diyabete dönme oranının beşinci yıldan itibaren anlamlı seviyede yükseldiği ve on beşinci yılda %58.3 olduğu gözlendi (p<0.001). Roc analizi sonucunda risk artışının APG≥106.5 ile başladığı belirlendi vi (AUC=0.629, %95 Cl=0.549-0.708 olup; sensitivite=0.543, spesifite=0.613). Her iki gruptaki bireylerin diyabet tanısı alma yaş ortalamaları benzerdi (p=0.574). Yapılan lojistik regresyon analizi sonucunda PDM'li bireylerde yüksek APG (β: 1.113), geniş bel çevresi (β: 1.029), pozitif aile öyküsü (β: 2.789), düşük eğitim düzeyi (β: 2.240), kendi kendine diyet yapıyor olma (β: 3.378), hipertansiyon (HT) varlığı (β: 2.091) ve dislipidemi (β: 2.229) mevcudiyetinin diyabete geçişi etkilediği gözlendi. Bel çevresinde 1 cm artışın diyabet riskini %2.9 artırdığı bulundu. Sonuç olarak NGM'lere kıyasla PDM bireyler daha yüksek oranlarda diyabete ilerlemiş olup; risk beşinci yıldan itibaren artmaktadır. Riskin arttığı bazı vakaların gözden kaçırılmaması amacıyla APG değeri 106.5 ve üzerinde olan bireylere yönelik yapılacak müdahaleler anlamlı olacaktır. Bel çevresi geniş, pozitif aile öyküsü olan, düşük eğitim düzeyine sahip, hipertansiyon ve dislipidemisi olan PDM bireylerde diyabet riski artmaktadır. Aile hekimleri, sağlığı koruma ve geliştirme rolleri nedeniyle, diyabete geçişi engellemek veya ötelemek amacıyla, nüfuslarına kayıtlı kişilere bireyselleştirilmiş yaşam tarzı önerilerinin profesyonel olarak sunulmasına aracılık etmelidir.