Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HİRA YAĞAN
Danışman: Sanem Nemmezi Karaca
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Maternal bağlanma, anne ile bebeğin karşılıklı hoşnut olduğu bir etkileşim sonucu annenin bebeğine karşı olan sevgi bağıdır. Postpartum depresyon (PPD), bu bağa zarar verebilen ciddi bir bozukluk olup; gebelik sürecinde gelişen anemi PPD riskini artırır. Bu çalışmada gebelikteki hemoglobin konsantrasyonunun maternal bağlanma üzerindeki etkisinin araştırılması amaçlandı. Kesitsel tanımlayıcı tarzda dizayn edilen araştırmamıza, Sivas ilinde aile hekimlerince takip edilen, 30-60 günlük bebeği olan 314 gönüllü anne dahil edildi. Kişisel bilgi formu (42 soru), Maternal Bağlanma Ölçeği (MBÖ) (26 soru) ve Edinburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği'nden (EDDÖ) (10 soru) oluşan anketler annelere yüz yüze görüşülerek uygulandı. Annelerin birinci, ikinci ve üçüncü trimesterde rutin bakılan hemoglobin konsantrasyonları dosya kayıtlardan retrospektif olarak tarandı. Veriler SPSS 25.0 programı ile değerlendirilerek, yanılma düzeyi 0,05 kabul edildi. Annelerin yaşları ortalaması 28,48 olup; anemi sıklığının birinci, ikinci ve üçüncü trimesterde sırasıyla %5,7, %28 ve %22,3 olduğu belirlendi. EDDÖ ile annelerin %5,7'si depresyon açısından yüksek riskli tespit edildi. Her üç trimesterde depresyon riski yüksek olanlarda ortalama hemoglobin konsantrasyonları daha düşüktü (sırasıyla p=0,015, p=0,013 ve p=0,010). İkinci trimesterde anemi varlığında depresyon görülme riskinin arttığı ve aneminin derinliği arttıkça riskin de yükseldiği gözlendi (p=0,001). Ortalama MBÖ puanı 89,46 (min-max: 60-104) idi. MBÖ puanları; eğitim düzeyi üniversite ve üstü olanlarda (p<0,001), çekirdek ailesiyle yaşayanlarda (p=0,029), multiparlarda (p=0,001), gebeliği planlı olanlarda (p=0,012), doğum öncesi eğitim alanlarda (p<0,001), mevcut gebeliklerinde takiplere düzenli gidenlerde (p<0,001), vitamin (p=0,004) ve demir takviyesi kullananlarda (p<0,001) daha yüksekti. Ancak her üç trimesterde bakılan hemoglobin düzeyi ile MBÖ arasında ilişki bulunmadı (sırasıyla p=0,300, p=0,244 ve p=0,174). Öte yandan MBÖ ile EDDÖ arasında negatif yönde düşük düzeyde anlamlı korelasyon saptandı (r=-128, p=0,023). Sonuç olarak annelerin gebeliklerindeki hemoglobin düzeylerinin maternal bağlanmayı doğrudan etkilemediği, ancak özellikle 2.trimesterde anemi varlığının PPD sıklığını arttırdığı, maternal bağlanmanın da PPD ile ilişkili olduğu belirlendi. Bu nedenle aile hekimlerinin nüfuslarına kayıtlı anemili gebeleri PPD açısından yakın takip etmelerinin, zayıf maternal bağlanma açısından koruyucu olacağı kanaatindeyiz.