Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MELEK BIYIKLIOĞLU
Danışman: Sanem Nemmezi Karaca
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Periyodik sağlık muayeneleri (PSM), sağlıklı kişilerin sağlıklarının korunması amacıyla yapılan bireye özgü risk faktörlerine göre yapılandırılmış izlem programlarıdır. Sağlık anksiyetesi (SA) ise, kişinin ciddi bir hastalığa yakalanma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu inancıyla duyduğu korku, kaygı ve meşguliyettir. Sağlık çalışanlarında SA görülme sıklığı diğer popülasyonlara göre daha yüksektir. Araştırmamızda asistan hekimlerin kendi PSM yaptırma durumlarını belirlemeyi ve mevcut SA düzeylerinin sağlık taraması yaptırma durumlarına etkisini değerlendirmeyi amaçladık. Kesitsel tanımlayıcı tarzda dizayn edilen araştırmamıza hastanemizde görevli 210 asistan hekim dahil edildi. Sosyodemografik bilgiler, sağlık düzeyleri, PSM yaptırma durumları araştırmacı tarafından oluşturulan anket formu ile yüz yüze görüşülerek toplandı. Ardından katılımcıların SA düzeyleri Sağlık Anksiyetesi Envanteri (SAE) ile belirlendi. Veriler SPSS 25.0 programı ile değerlendirilmiş, yanılma düzeyi 0,05 olarak alınmıştır. Asistan hekimlerin %41,9'u PSM yaptırmadığını ve yaptırmama nedeni olarak da en sık zaman yetersizliğini belirtmişti. Tarama testi amaçlı en sık başvurulan yer %78,1 ile kendi çalıştıkları kurum olup %78'inin kendi testlerini kendilerinin yaptığı belirlendi. Evli olanların PSM'ye katılım oranları 2,2 kat, egzersiz yapanların ise 2 kat daha yüksekti. Dahili bilim asistanlarının cerrahi bilim asistanlarına göre daha yüksek oranda diyabet (p=0,019), tiroit fonksiyon (p=0,006) ve lipit taraması (p=0,005) yaptırdığı bulundu. Kadın asistanların düzenli veya düzensiz aralıklarla da olsa %73,5'i kendi kendine meme muayenesi (KKMM), %27,4'ü klinik meme muayenesi (KMM) yaptırdığını belirtti. Temel bilim asistanlarının KMM oranları cerrahi bilim asistanlarına kıyasla daha yüksekti (p=0,037). Asistan hekimlerin sosyodemografik özellikleri, alışkanlıkları ve çalışma koşullarına göre SAE'den aldıkları puanlar benzerdi. Buna karşın eskiden alkol kullanıp bırakanların (p=0,041) ve operasyon öyküsü olanların (p=0,009) SAE'den aldıkları puanlar daha yüksekti. Kendi sağlık durumunu 'kötü' olarak ifade eden asistan hekimlerin SAE puanları diğerlerine kıyasla daha yüksekti (p<0,001). Çalışmamızda diyabet taraması yaptıranların SAE puanları daha yüksekti (p=0,037). Hekimlerin %20'si depresyon açısından değerlendirildiğini, değerlendirilmeyen asistanların şikâyeti nedeniyle değerlendirilenlere kıyasla SAE puanlarının daha düşük olduğu saptandı (p=0,001). Asistan hekimlerin PSM yaptırma durumları ile SAE'den aldıkları puanlar arasında anlamlı ilişki saptanmadı (p>0,05). Sonuç olarak hekimlerimizin SA düzeylerinin sadece diyabet taraması üzerinde etkili olduğu, diğer PSM'lerini yaptırma oranlarını etkilemediği gözlendi. Muayeneleri yaptırma önündeki engeller arasında en sık nedenlerin "zaman kısıtlılığı" ve "unutma" olduğu saptandı. Bu nedenle aile hekimlerinin nüfuslarına kayıtlı meslektaşlarının takibinde çalışan sağlığı birimi ile koordineli çalışması muayeneleri yaptırma oranlarını arttırabileceği kanaatindeyiz.