Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Selin CANDAR
Danışman: Semra Kocataş
Özet:
Araştırma, ebeveynlere verilen planlı eğitimin ev ortamında sigara içilme durumuna ve 0-5 yaş arasındaki çocukların pasif içicilik maruziyetine etkisini belirlemek amacıyla tek grupta öntest-sontest yarı deneysel çalışma olarak gerçekleştirilmiştir.
Araştırma, Sivas il merkezinde bulunan Yunus Emre Aile Sağlığı Merkezine 01.09.2019-30.06.2020 tarihleri arasında kayıtlı, 0-5 yaş arası en az bir çocuğa sahip olan ve evlerinde sigara içilen ebeveynler arasından basit rastgele örnekleme yöntemi ile seçilen 40 ebeveyn ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri Tanıtıcı Bilgi Formu, Fagerstrom Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT), Ebeveynlerin Ev Ortamında Sigara İçme ve Sigara İçimine Yönelik Önlem Alma Davranışlarını Değerlendirme Formu ve Ölçüm ve İzlem Formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, çoklu ölçümlerde tek yönlü ANOVA varyans analizi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Regresyon Analizi ve Kaplan Meier Sağkalım Analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır.
Araştırmada ebeveynlerin çoğunluğunun 30 yaş ve üzeri ve ilköğretim mezunu olduğu belirlenmiştir. Sigara içen ebeveynlerin; FNBT’nden ortalama 4.48±3.55 puan aldıkları ve nikotin bağımlılıklarının düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çalışmada ebevenynlere verilen planlı eğitim sonrası yapılan izlemlerde yaşadıkları evlerin odalarında ölçülen havadaki karbonmonoksit (CO) değerlerinin dört izlem boyunca anlamlı bir şekilde azaldığı belirlenmiştir (p<0.05). Çalışmada sigara içen ebeveynlere verilen planlı sigara bıraktırma eğitimi sonrasında yapılan izlemler sonucunda; sigara bırakma polikliniğine başvuran anne ve baba sayısı artarken, çocukların yanında sigara içen anne ve baba sayısının, evinde sigara içme sayısının, evinde sigara içilmesine izin verme oranı ile ev dışında sigara içilen ortamda bulunma oranının azaldığı saptanmıştır. Planlı sigara bıraktırma eğitimi sonrasında; ebeveynlerin sigara içmeyi sürdürme, sigara bıraktırma polikliniğine gitmeme, evinde sigara içme, ev içinde sigara içilmesine izin verme, ev dışında sigara içilen ortamda bulunma olasılığının izlemler sonucunda azaldığı belirlenmiştir.
Araştırma sonucunda, ebeveynlere verilen planlı eğitimin, sigarayı bırakma davranışlarını artırdığı, ev ortamındaki CO değerlerini ve ev ortamında sigara içme oranlarını azalttığı, dolayısıyla çocukların pasif içiciliğe maruziyet düzeyinin azaltılmasında etkili olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Çocuk, ebeveyn, eğitim, ev ortamı, maruziyet, pasif içicilik, sigara içme.