Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: CELAL KAAN KARADELİ
Danışman: Salih Yüksek
Özet:
Sivas, madenlerin çeşitliliği ve travertenleriyle oldukça
zengin bir bölgedir. İl merkezine yakın değişik renk, desen ve dokuda birçok
traverten yatakları bulunmaktadır. Bu travertenlerden geçmişte ve günümüzde daha
çok tercih edileni beyaz travertenler olmuştur. Bu çalışma kapsamında Sivas
bölgesi beyaz travertenlerinin basit yöntemlerle kalitesi ve/veya dayanımları araştırılmıştır.
Sivas il merkezine yakın bir beyaz traverten ocağından blok numuneler alınarak kaya
mekaniği laboratuvarına getirilmiş ve deneyler için standartlara uygun
boyutlarda tabakalanmaya dik “Vein-Cut” ve tabakalanmaya paralel “Cross Cut”
olacak şekilde karot, kübik ve prizmatik örnekler hazırlanmıştır. Örneklerin öncelikle
beyaz travertenlerin fiziksel özellikleri belirlenmiştir. Daha sonra numuneler
üzerinde önce tahribatsız ölçümler daha sonrada tahribatlı deneyler
gerçekleştirilmiştir. Tahribatsız basit deneylerden numunelerin kesim şekline
göre ıslak ve kuru durumda; P-dalga hızı, elastisite modülü, Equotip, Shore ve
Schmit sertlik ölçümleri yapılmıştır. Tahribatlı deneylerden; nokta yükleme ve
suda dağılma-slake durability indeks deneyleri, sürtünmeli aşınma-Böhme deneyi
ve Los-Angles aşınma deneyleri, tek eksenli basma ve indirek çekme deneyleri,
eğilme ve darbe deneyleri yapılmıştır.
Laboratuvar çalışmalarından başka beyaz travertenlerin
yerinde-arazide basit yöntemlerle dayanımları Schmidt sertlik değerlerine göre
tahmin edilmiştir. Buna göre ocaktaki travertenlerin homojen görünümde olmasına
rağmen sertlik değerleri heterojen bir yapıda olduğunu göstermiştir.
Beyaz travertenler için yapılan tahribatsız ve yarı
tahribatlı basit veya kolay deneylerle tahribatlı deneyler arasında ilişkiler
geliştirilmiştir. Beyaz travertenlerin sahada yapılan bu basit deneylerle
dayanımları hakkında hızlı bir şekilde sayısal fikir edinelebileceği ve ocak
yerinde seçimli madencilik yapılarak traverten bloklarının çıkarılacağı
bölgelerin belirlenmesine kılavuz olacağı ortaya konmuştur.