Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYDIN KARATEPE
Danışman: Salih Yüksek
Özet:
Bu çalışmada, Ekinbaşı demir yatağının cevherleşmesinin boyutlarının
belirlenmesi ve cevher miktarının hesaplanması için farklı yöntemler
kullanılarak maden yatağı klasik ve bilgisayarlı yöntemlerle modellenmiştir.
Bölgede 1991 yılında başlayarak 1997 yılına kadar 26 adet arama ve
geliştirme sondajları yapılmıştır. Bu 26 adet sondajın toplam uzunluğu 10665.55
m. dir. Yapılan sondajların 16’sı 75 cm. ile 100 m. aralıklarında değişik
kalınlıklarda cevher keserken 10 sondaj cevher kesmemiştir. Bu sondajlar
yardımı ile öncelikle klasik yöntemlerden MTA tarafından yapılan kesit yöntemi
ile hesaplamalar incelenmiş, sonra
klasik yöntemlerden poligon yöntemi ile hesaplamalar yapılmıştır. Daha
sonra sondaj verileri bilgisayara yüklenerek, bilgisayarlı yöntemlerden
mesafenin tersi ve jeoistatistik yöntemlerle yatağın modeli oluşturulmuş ve hesaplamalar
yapılmıştır.
Blok model oluşturulurken cevher yatağı, yatayda 25x25 ve düşeyde 12 m.
olan 56x32x18 = 32 256 adet soyut blok
olarak düşünülmüş ve her bloğun merkezi için bir tenör değeri atanmıştır. Id ve kriging
yöntemleriyle rezerv sonuçları elde edilmiştir. Ayrıca Id yöntemiyle sondaj
etki alanları değiştirilerek tenör aralıkları bazında rezerv hesaplamaları
yapılmıştır.
Yapılan hesaplamaların genel sonucu olarak; MTA tarafından yapılan
hesaplamada kesit yöntemi ile ortalama %59,40 Fe3O4
tenörlü 8.934.468 ton, poligon yöntemi
ile ortalama %50,23 Fe3O4
tenörlü 9.152.181 ton jeolojik rezerv
hesaplanmıştır. Bilgisayar destekli yöntemlerden mesafenin tersi(Id) yöntemiyle
yapılan hesaplamada, %50 Fe3O4
tenörünün üstündeki blokların tonajı hesaplandığında, 6.597.720 ton bulunurken, yine aynı tenörün
üstünde jeoistatistik yöntemi ile, 7.242.220 ton yerinde rezerv
belirlenmiştir.
Cevher yatağının görsel olarak
incelenmesi sonucu cevherleşmenin süreklilik göstermediği ve bu durumun
jeolojik ve mineralojik oluşumla paralellik
arz ettiği ve ayrıca rezerv
miktarının orta katlarda artarken üst ve alt katlarda azaldığı çizilen
grafiklerde görülmüştür.
Bilgisayarla yapılan tüm işlemler Vulcan adlı programla yapılmıştır. Bu
paket program çok kapsamlı bir program olduğu için, tez kapsamında programın
ancak bir kısmı kullanılmıştır. Sözkonusu program sayesinde değişik madencilik
hesaplamaları yapılabildiği gibi yapılan tüm işlemlerin görüntüleri de
izlenebilmekte ve çıktıları alınabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Divriği-Ekinbaşı, Blok Model, Rezerv,
Poligon, Mesafenin Tersi, Kriging, Üçgenleme