Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yönetim ve Örgüt Tarihi Dergisi, cilt.1, sa.1, ss.66-90, 2022 (Hakemli Dergi)
Osmanlı Devleti Türk tarihinin en uzun ve en kudretli devletidir. Bir devlet olarak kurumsallaşma sürecinde, kendine özgü bir eğitim sistemi kurmuştur. Bu sistemin temelinde ise medreseler vardır. Medrese mezunları kadılık, müftülük ve müderrislik gibi farklı alanlarda kamu hizmeti sunan ilmiye sınıfı mensuplarıdır. Osmanlı Devletinin kurumsal yapılarının inşasında Fatih Sultan Mehmed`in Teşkilat Kanunnamesi oldukça belirleyici olmuştur. Bu kanunnameye istinaden, ilmiye sınıfına mensup kişilerin erkek çocukları kadılık, müftülük ve müderrislik gibi bazı devlet kadrolarında istihdam edilmiş ve birçok imtiyaza sahip olmuşlardır. Beşik ulemalığı adı verilen bu yöntem uygulanmaya başladığından beri eleştiri konusu olmuş, Osmanlı eğitim sisteminin ve devlet düzeninin bozulmasında beşik ulemalığı uygulamasının çok büyük bir rolü olduğu birçok tarihçi ve araştırmacı tarafından ifade edilmiştir.
Bu çalışmada Osmanlı ilmiye sınıfı, medrese sistemi, beşik ulemalığı uygulamaları ve beşik ulemalığının günümüzde genel kabul görmüş bazı insan kaynakları yönetim ilkeleri açısından analizi yapılacaktır.
Anahtar kelimeler: Osmanlı Devleti, Ulema Sınıfı, Medrese, Beşik Uleması, İnsan Kaynakları Yönetimi.
The Ottoman State is the longest and most powerful state in Turkish history. As a state, it has established a unique educational system in the process of institutionalization. At the heart of this system are madrasas. Madrasah graduates are members of the ilmiye class, who provide public services in different fields such as Qadi, Mufti and Muderris. In the construction of the institutional structures of the Ottoman State, Fatih Sultan Mehmed's Organization Law was quite decisive. Based on this law, the sons of the members of the scholar class were employed in some state positions such as qadi, mufti and mudarris and had many privileges. This method, called cradle ulemaism, has been the subject of criticism since it began to be implemented, and it has been stated by many historians and researchers that cradle ulamaism practice played a huge role in the deterioration of the Ottoman educational system and state order. In this study, the Ottoman scholar class, the madrasa system, the practices of the cradle ulama are mand the cradle ulemaism will be analyzed in terms of some generally accepted human resources management principles today.
Keywords: Ottoman State, Ulema Class, Madrasa, Cradle Ulema, Human Resource Management.